Nước nhiễm sắt thường phát ra mùi giống như trứng thối hoặc mùi của chất tẩy rửa, bề mặt nước có lớp váng trắng và gây ố vàng cho quần áo khi giặt ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống của người sử dụng. Do đó, mỗi gia đình cần nhận diện sớm và áp dụng những biện pháp xử lý được cncvietnam đề xuất trong bài viết dưới đây để bảo đảm nước sinh hoạt đạt tiêu chuẩn.
Nước nhiễm sắt là gì?
Nước bị ô nhiễm sắt là tình trạng nước có hàm lượng sắt hòa tan dưới dạng Fe2+ cao hơn mức cho phép (trên 0.5 mg/l), dẫn đến việc nước có mùi tanh kim loại và vị chua.
Thường thì, nước bị nhiễm sắt sẽ có màu trong khi vừa được bơm lên bể chứa, nhưng sau khi tiếp xúc với không khí một thời gian dài, sắt dạng Fe2+ sẽ chuyển thành sắt dạng Fe3+, tạo ra kết tủa màu đỏ nâu làm cho nước trở nên đục hơn.
Ngoài những nguy cơ từ việc sử dụng nước có chứa các chất độc hại như phèn, thủy ngân, asen, nitrat, việc sử dụng nước nhiễm sắt với hàm lượng cao trong thời gian dài cũng có thể gây hại cho sức khỏe con người.
6 lý do chính dẫn đến nguồn nước bị ô nhiễm sắt
Nguyên nhân gây ra tình trạng này có thể do 6 yếu tố chính, bao gồm:
Do hệ thống cấp nước đã lạc hậu hoặc bị hư hỏng
Sau một thời gian sử dụng, hệ thống dẫn nước có thể bị xuống cấp, dẫn đến các vấn đề như rỉ sét, tắc nghẽn do cặn bẩn và hư hỏng cơ học. Nếu không được bảo trì thường xuyên, nguồn nước sau khi lọc sẽ bị ảnh hưởng bởi các chất bẩn bám vào và hòa tan cùng với sắt trong ống dẫn. Để khắc phục tình trạng này, người dùng cần chú ý đến lịch bảo dưỡng định kỳ và thực hiện việc thay thế kịp thời.
Vì đặc điểm của đất đai
Ở một số vùng, đất đai có chứa hàm lượng sắt và kim loại tự nhiên cao. Nguyên nhân gây ra tình trạng nước nhiễm sắt là do đặc điểm của thổ nhưỡng, thường gặp ở các tỉnh miền núi như Hà Giang, Cao Bằng, Yên Bái. Sau những cơn mưa, các kim loại sẽ theo dòng nước chảy hòa tan vào nguồn nước ngầm, vô tình trở thành nước đầu nguồn trong các hệ thống lọc nước tại gia đình.
Do tác động từ các mỏ khai thác tài nguyên khoáng sản
Các mỏ khai thác khoáng sản xả ra môi trường một lượng lớn nước thải chứa sắt và nhiều kim loại nặng khác. Tốc độ lan truyền của nước thải ra khu vực phụ thuộc vào mức độ xả thải và cấu trúc địa hình, thường dao động từ vài trăm mét đến vài ki-lô-mét. Khi các loại nước thải này ngấm sâu vào lòng đất và tiếp xúc với các mạch nước ngầm, chúng sẽ gây ra những hậu quả khó khắc phục trong thời gian dài.
Vì lý do xử lý rác thải không đúng quy trình
Việc chôn lấp rác thải hoặc sử dụng các phương pháp xử lý không phù hợp có thể dẫn đến tình trạng nước nhiễm sắt. Các chất ô nhiễm từ rác thải một phần thẩm thấu vào nguồn nước ngầm, trong khi phần khác theo dòng nước mưa chảy ra các con sông, suối, ao hồ. Hậu quả là không chỉ ảnh hưởng đến nguồn nước đầu nguồn mà còn làm ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt của cộng đồng.
Bị tác động bởi các dự án xây dựng và hệ thống giao thông
Giao thông vận tải, đặc biệt là các phương tiện giao thông, có thể phát thải những chất ô nhiễm như bụi bẩn, dầu mỡ và kim loại nặng, trong đó có sắt, vào môi trường. Những chất ô nhiễm này có khả năng lắng đọng trên mặt nước và xâm nhập vào nguồn nước.
Ngoài ra, việc xây dựng hạ tầng giao thông cũng có thể làm tổn hại đến tầng nước ngầm và gây ra hiện tượng xói mòn, dẫn đến đất đá và các chất ô nhiễm, bao gồm cả sắt, bị cuốn trôi vào nguồn nước.
Bởi vì các hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp
Nguyên nhân này chủ yếu xuất hiện ở các khu vực nông thôn, nơi có hoạt động nông nghiệp phát triển. Các loại phân bón và hóa chất dùng để nuôi trồng cây cối, cải thiện đất đều có chứa một lượng sắt nhất định. Qua thời gian, những chất này tích tụ trong đất và hòa tan vào nước, tương tự như các nguyên nhân đã đề cập trước đó.
Cách nhận diện nước bị nhiễm sắt?
Sắt trong nước thường tồn tại dưới dạng phân tử Fe2+ không màu, không mùi và có khả năng hòa tan trong nước. Do đó, nước khi vừa được bơm lên từ giếng hoặc nguồn nước thường không có màu hoặc chỉ hơi ngả vàng nhẹ.
Khi tiếp xúc với không khí, Fe2+ sẽ bị oxy hóa thành Fe3+. Dạng sắt này kết tủa có màu đỏ nâu, làm cho nước trở nên có màu vàng nâu và đậm hơn. Chất này cũng là nguyên nhân gây ra mùi tanh đặc trưng của nước bị nhiễm sắt.
Để kiểm tra xem nước nhà bạn có bị nhiễm sắt hay không, bạn chỉ cần chuẩn bị một thau hoặc cốc nước và để ngoài trời khoảng 3 – 5 phút. Nếu thấy nước chuyển sang màu vàng nhạt hoặc nâu vàng và có mùi tanh khi ngửi gần, thì có thể khẳng định rằng nước đã bị nhiễm sắt.
Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng các thiết bị và thang đo để xác định chất lượng nước một cách chính xác hơn.
Ảnh hưởng của nước nhiễm sắt đến sức khỏe và đời sống.
Ảnh hưởng đến sức khỏe
- Nước có chứa sắt khi vào cơ thể có thể làm chậm quá trình hấp thụ dinh dưỡng và giảm khả năng tiêu hóa, gây ra cảm giác buồn nôn, khó tiêu, đầy bụng và chán ăn.
- Nước bị nhiễm sắt thường mang vị chua và mùi tanh, rất khó để uống.
- Nó cũng ảnh hưởng đến hương vị của các món ăn sau khi chế biến.
- Việc sử dụng nguồn nước này có thể dẫn đến tình trạng răng bị ố vàng, dễ mắc các bệnh về tiêu hóa, thậm chí có nguy cơ ung thư.
- Thừa sắt có thể gây giảm cân, mệt mỏi, đau nhức xương khớp, nghiêm trọng hơn là gây tổn thương cho tim, gan, tụy…
Ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày
- Giặt quần áo bằng nước ô nhiễm sẽ khiến trang phục bị ố vàng, xỉn màu và dễ bị rách.
- Gây tổn hại, bám cặn, ăn mòn và làm hoen rỉ các thiết bị vệ sinh bằng kim loại.
- Làm giảm độ bền và tuổi thọ của mọi vật dụng tiếp xúc với nước có chứa sắt.
- Có khả năng gây tắc nghẽn trong hệ thống ống dẫn nước.
Mẹo xử lý nước nhiễm sắt một cách hiệu quả bảo vệ chất lượng
Cải tạo hệ thống cấp nước, sử dụng thiết bị chống rỉ sét
Giải pháp này dành cho các hộ gia đình có hệ thống cấp nước cũ hoặc bị hư hỏng. Các gia đình nên thay mới toàn bộ hệ thống theo tiêu chuẩn, dựa trên sự tư vấn của các chuyên gia có kinh nghiệm. Nên ưu tiên lắp đặt các loại ống dẫn và bồn rửa được làm từ chất liệu chống rỉ như thép không gỉ, nhựa PVC, hoặc bê tông cốt sợi.
Xử lý bằng tro bếp
Người dùng cần chuẩn bị một lượng tro bếp cùng với các thùng nước nhiễm sắt. Đổ tro bếp vào thùng nước với liều lượng 5 – 10g/l. Sau khoảng 15 phút, sẽ xuất hiện kết tủa trắng và lắng xuống đáy. Người dùng chỉ cần gạn lấy phần nước trong ở phía trên để sử dụng. Đây là phương pháp đơn giản và nhanh chóng nhưng chỉ mang tính tạm thời và không hoàn toàn an toàn cho sức khỏe.
Xử lý bằng bể lọc
Người dùng có thể xây dựng một bể lọc thô với ba lớp: lớp lắng, lớp lọc và lớp chứa nước sạch. Tại lớp đầu tiên, người dùng nên lắp giàn phun mưa hoặc vòi sen để giúp lắng đọng các tạp chất. Sau đó, xếp các vật liệu lọc theo thứ tự: cát thạch anh 1 – 2mm, cát mangan, cát thạch anh, than hoạt tính, và sỏi lọc nước.
Xử lý bằng phương pháp làm thoáng
Phèn sắt thường tồn tại dưới dạng Fe2+. Qua phương pháp làm thoáng, phèn sắt sẽ được oxy hóa thành Fe3+ và tiếp tục kết tủa thành hợp chất dễ nhận thấy là Fe(OH)3 trong quá trình thủy phân. Khi các kết tủa hình thành, các hộ gia đình có thể dễ dàng loại bỏ bằng phương pháp thủ công. Có nhiều thiết bị làm thoáng mà người dùng có thể lựa chọn như vòi sen, giàn phun mưa, bộ sục khí Ozone, hay tháp cao tải.
Xử lý bằng vôi
Phương pháp xử lý nước nhiễm sắt bằng vôi tạo ra phản ứng hóa học tương tự như phương pháp làm thoáng. Người dùng cho bột vôi (CaCO3) vào bể nước. Khi CaCO3 tiếp xúc với Fe2, nó sẽ hình thành kết tủa Fe3+ có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Sau đó, người dùng chỉ cần gạn phần nước ở trên và sử dụng bình thường.
Xử lý bằng hệ thống lọc
Đây là phương pháp hiện đại, hiệu quả cao và được khuyến nghị áp dụng trong quy trình xử lý nước nhiễm sắt. Hệ thống này được lắp đặt ở đầu nguồn nước, có khả năng loại bỏ sạch các tạp chất, kim loại hòa tan và hóa chất gây màu, mùi. Chất lượng nước sau khi lọc đạt tiêu chuẩn an toàn cho các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.
Ngoài việc sử dụng hệ thống lọc thô để xử lý nước sinh hoạt, các hộ gia đình cũng có thể kết hợp với máy lọc nước RO. Phương pháp này mang lại hiệu quả tối ưu, giúp gia đình hoàn toàn yên tâm về nguồn nước uống trực tiếp. Với kích thước lỗ lọc siêu nhỏ 0.0001 nanomet, màng lọc RO có khả năng loại bỏ 99.99% các tạp chất từ thô đến tinh vi, đồng thời giữ lại các phân tử nước tinh khiết.
Kết luận
Tóm lại, bài viết đã tổng hợp và giải thích chi tiết các nguyên nhân gây nước nhiễm sắt, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm xử lý hiệu quả. Hy vọng rằng thông tin trong bài viết sẽ hữu ích cho các hộ gia đình trong việc nâng cao chất lượng sống an toàn và khỏe mạnh.
