Tiêu chuẩn nước sinh hoạt là gì? Các chỉ tiêu quan trọng nhất

Nước là yếu tố thiết yếu cho sự sống của con người, nhưng hiện nay nó đang bị ô nhiễm ngày càng nhiều do nhiều nguyên nhân khác nhau. Vậy làm thế nào để nhận biết nguồn nước an toàn? Hãy theo dõi bài viết dưới đây của CNCvietnam để tìm hiểu về các tiêu chuẩn nước sinh hoạt nhé.

Nước sinh hoạt là gì?

Nước sinh hoạt là loại nước được dùng cho các nhu cầu hàng ngày như tắm rửa, giặt giũ, nấu ăn,… nhưng thường không được uống trực tiếp mà cần phải đun sôi trước.

Các loại nguồn nước sinh hoạt thường được sử dụng

Nước ngầm hoặc nước từ giếng khoan, giếng đào

• Nước giếng khoan: Đây là loại nước nằm sâu dưới mặt đất, được khai thác nhờ vào hoạt động của con người từ bề mặt xuống các nguồn nước ngầm. Nguồn nước này hình thành qua quá trình thẩm thấu của nước từ mặt đất xuống lòng đất, và thường phải mất hàng trăm năm mới có thể tạo ra. Tuy nhiên, chất lượng của nguồn nước này thường không ổn định và phụ thuộc vào từng mạch nước khoan cụ thể.
• Nước giếng đào: Loại nước này cũng tương tự như nước giếng khoan, nhưng thay vì sử dụng phương pháp khoan, người ta sẽ đào đất lên để lấy nước, và độ sâu của giếng thường nông hơn.

Nước mưa

Nhiều gia đình, đặc biệt là ở vùng nông thôn, thường tích trữ nước mưa để phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, với tình trạng ô nhiễm hiện nay, đặc biệt là hiện tượng mưa axit, chất lượng của nguồn nước này không còn được đảm bảo.

Nước máy đã được xử lý từ nhà máy nước

• Thường được sử dụng phổ biến ở các khu vực đô thị, một số vùng ngoại ô và tỉnh nhỏ.
• Nước cấp là nước ngầm đã được xử lý qua hệ thống của nhà máy, thường bao gồm lọc thô qua bể lắng, khử sắt và khử trùng để cung cấp cho các hộ gia đình.
• Nguồn nước này thường được kiểm tra chất lượng, cần phải đảm bảo đạt tiêu chuẩn nước sinh hoạt theo quy định của Bộ Y tế.

Tình hình hiện tại của nguồn nước sinh hoạt

• Vấn đề ô nhiễm đang trở nên nghiêm trọng, đe dọa đến nguồn nước sinh hoạt hiện tại. Nhiều khu vực trên thế giới thường xuyên gặp tình trạng thiếu hụt nước sạch, đặc biệt là những nơi khô hạn và có thời tiết nắng nóng kéo dài.
• Tại một số địa phương, nước sinh hoạt bị nhiễm phèn, nhiễm mặn và chứa nhiều mầm bệnh nguy hiểm, đặc biệt là các bệnh liên quan đến tiêu hóa, hô hấp, da và mắt,…
• Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là sự phát triển của các khu công nghiệp, chế xuất, khi họ xả thải chưa qua xử lý ra sông, hồ. Thêm vào đó, việc người dân vứt rác bừa bãi và không có quy hoạch cũng góp phần làm trầm trọng thêm vấn đề.

Một số quy định của Bộ Y tế về tiêu chuẩn nước sinh hoạt

Chức năng của tiêu chuẩn nước sinh hoạt

• Theo quy chuẩn QCVN 02:2009/BYT về nước sinh hoạt, quy định chất lượng nước sinh hoạt đưa ra các mức giới hạn cho các tiêu chí đánh giá chất lượng nước dùng trong sinh hoạt thông thường, không bao gồm việc sử dụng để uống trực tiếp hay chế biến thực phẩm tại các cơ sở chế biến.
• Dựa vào những quy định này, các cơ quan chức năng có thể tiến hành đánh giá và kiểm tra chất lượng nguồn nước cũng như xác định tiêu chuẩn trong việc xây dựng nhà máy và trạm cấp nước.
• Hơn nữa, tiêu chuẩn mới nhất về nước thải sinh hoạt cũng là căn cứ để người tiêu dùng tự kiểm tra và đánh giá chất lượng nguồn nước mà gia đình họ đang sử dụng hàng ngày.

Tiêu chí nước sinh hoạt được Bộ Y tế quy định

Tiêu chuẩn QCVN 02:2009/BYT

• Đây là tiêu chuẩn nước sinh hoạt, áp dụng cho các loại nước sử dụng trong sinh hoạt hàng ngày và tại các cơ sở chế biến thực phẩm.
• Đối tượng áp dụng bao gồm các cơ quan, tổ chức, cá nhân và hộ gia đình khai thác, kinh doanh sản phẩm này. Trong đó có các cơ sở cung cấp nước tập trung phục vụ mục đích sinh hoạt (với công suất từ 1000 m3/ngày đêm trở lên).

Tiêu chuẩn QCVN 01:2009/BYT

• Áp dụng: nước được sử dụng cho nhu cầu ăn uống và nấu ăn.
• Đối tượng áp dụng: hướng tới các tổ chức, cá nhân và hộ gia đình khai thác cũng như kinh doanh nước uống. Bao gồm cả các cơ sở cung cấp nước tập trung phục vụ cho sinh hoạt (có công suất từ 1000 m3/ngày đêm trở lên).

Tiêu chuẩn cung cấp nước sinh hoạt Việt Nam 6-1:2010/BYT

• Ứng dụng: nguồn nước được sử dụng để uống trực tiếp. Cụ thể, tiêu chuẩn nước sinh hoạt mới nhất là QCVN 01:2009/BYT đã quy định cho nguồn nước từ nhà máy thành phố (bao gồm 109 chỉ tiêu).
• Ngoài ra, thông tư 41/2018/TT-BYT cũng đã được ban hành để bổ sung các quy chuẩn giám sát chất lượng nước phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt.

Khám phá các chỉ tiêu đánh giá chất lượng nước sinh hoạt

Một số tiêu chí được quy định trong bảng giới hạn chỉ tiêu chất lượng theo QCVN 01:2009/BYT bao gồm:

Các biện pháp bảo vệ nguồn nước đạt tiêu chuẩn

Đối với nguồn nước bị ô nhiễm và không đạt tiêu chuẩn cho sinh hoạt, người dùng có thể sử dụng các hệ thống lọc nước để loại bỏ các tạp chất độc hại.

Còn đối với những nguồn nước đã đạt tiêu chuẩn, nhưng vẫn có nguy cơ bị tái nhiễm khuẩn do để lâu bên ngoài hoặc tích trữ trong các bể chứa nước ngầm, rất dễ bị nhiễm khuẩn gây hại và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Do đó, chúng ta cần chú ý:

Dọn dẹp môi trường

• Không nên xả rác bừa bãi, đặc biệt là ở những khu vực như ao hồ, sông suối. Cần phải thu gom và phân loại rác thải theo quy định hiện hành.
• Tránh việc rửa thực phẩm, vo gạo hay tắm giặt bằng nước từ ao hồ.
• Thường xuyên dọn dẹp bên trong và xung quanh nhà, vệ sinh chuồng trại, khu dân cư, thu gom và xử lý rác thải, đồng thời tiêu diệt ruồi, muỗi, gián, chuột cả trong nhà lẫn nơi công cộng.
• Đối với người dân sống ở vùng ngập lụt, sau khi nước rút cần nhanh chóng tiến hành khử trùng bằng hóa chất chuyên dụng theo hướng dẫn an toàn để ngăn ngừa dịch bệnh. Không được phá hủy đường ống dẫn nước, tránh để các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào nguồn nước sinh hoạt.

Chăm sóc cơ thể

Cần phải rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn uống và sau khi đi vệ sinh, đồng thời thường xuyên duy trì vệ sinh cá nhân để giúp ngăn ngừa ô nhiễm nguồn nước.

Bảo vệ nguồn nước giếng trong sạch

• Giếng nước khoan hoặc giếng đào cần được đặt cách xa nhà vệ sinh, hệ thống xả thải và xử lý nước thải ít nhất 10m, đồng thời phải có bệ xây cao và nắp đậy kín.
• Không nên để các chất dễ gây ô nhiễm như hóa chất, chất tẩy rửa, dầu nhớt và thuốc bảo vệ thực vật… gần khu vực giếng.
• Sân giếng lát gạch hoặc xi măng cần có cống thoát nước với độ dốc hợp lý, dẫn nước ra xa hoặc vào các hố thấm nước thải. Cần thường xuyên vệ sinh để tránh tình trạng trơn trượt.
• Có thể làm sạch nguồn nước bằng cách sử dụng giàn mưa hoặc bể lọc.

Tạm kết

Trên đây là một số tiêu chuẩn nước sinh hoạt do Bộ Y tế quy định mà CNC đã tổng hợp. Hy vọng qua bài viết này, bạn đọc sẽ có cái nhìn tổng quát về vấn đề này và giữ cho nguồn nước luôn đạt tiêu chuẩn, đảm bảo sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh. Hãy truy cập cncvietnam.com để tìm đọc thêm nhiều thông tin hữu ích khác nhé.